แผ่นดินไหว หนึ่งในภัยพิบัติทางธรรมชาติ ที่สร้างผลกระทบและความเสียหายทั่วโลก
ภัยพิบัติทางธรรมชาติเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้ตลอดเวลาทั่วโลก โดยเฉพาะแผ่นดินไหว ซึ่งถือว่าเป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นได้บ่อย และสร้างความเสียหายเป็นวงกว้าง ทั้งอาคารบ้านเรือนถล่ม มีจำนวนผู้เสียชีวิตและได้รับบาดเจ็บ ระบบไฟฟ้าและประปาได้รับความเสียหาย ถนนเส้นทางคมนาคมถูกทำลาย จนเกิดปัญหาสาธารณสุขตามมา ทำให้ทั่วโลกต่างต้องเร่งให้ความช่วยเหลือผ่านองค์กรในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อบรรเทาทุกข์ให้แก่ผู้ประสบภัยแผ่นดินไหว
แผ่นดินไหว คืออะไร
Earthquakes หรือ แผ่นดินไหว คือ ปรากฏการณ์สั่นสะเทือนของพื้นผิวโลก เป็นการปรับตัวให้อยู่ในสภาพสมดุล อาจเรียกอีกอย่างว่า แผ่นเปลือกโลกเกิดการเคลื่อนที่ (แนวระหว่างรอยต่อธรณีภาค) ส่งผลให้ชั้นหินขนาดใหญ่เลื่อน เคลื่อนที่ แตกหัก หรือโอนถ่ายพลังงานศักย์ผ่านแผ่นหินต่าง ๆ ในลักษณะของคลื่น เกิดเป็นแรงสั่นสะเทือน โดยภัยพิบัติแผ่นดินไหวนี้ มีระดับความรุนแรงแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับปัจจัยว่า แผ่นดินไหวเกิดจากอะไร
ตามปกติแล้ว ในหนึ่งวัน อาจจะเกิดแผ่นดินไหวประมาณ 1,000 ครั้ง แต่เป็นการสั่นสะเทือนเพียงเบา ๆ จึงทำให้คนทั่วไปไม่สามารถรับรู้ได้ ด้วยศูนย์กลางการเกิดแผ่นดินไหวมักเกิดตามรอยเลื่อนของแผ่นเปลือกโลก ซึ่งอยู่ในระดับความลึกต่าง ๆ โดยบางครั้ง แผ่นดินไหวยังส่งผลทำให้เกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติประเภทอื่นตามมาได้อีกด้วย เช่น คลื่นสึนามิ ดินถล่ม ภูเขาไฟระเบิด เป็นต้น
แล้วแผ่นดินไหวเกิดจากอะไร โดยทั่วไปแล้ว จะแบ่งออกเป็น 2 สาเหตุ ได้แก่
- แผ่นดินไหว สาเหตุจากธรรมชาติ ถือเป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ จากการสั่นสะเทือนของแผ่นเปลือกโลก ที่มีการปลดปล่อยพลังงานเพื่อระบายความร้อนสะสมออกมาอย่างฉับพลัน เพื่อปรับให้กลับมาอยู่ในสภาพสมดุล โดยทั่วไปแล้ว ชั้นเปลือกโลกที่อยู่ด้านนอกสุดจะมีการเคลื่อนที่หรือเปลี่ยนแปลงอย่างช้า ๆ แต่แผ่นดินไหวจะเกิดขึ้น เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงที่มากเกินไป
- แผ่นดินไหว สาเหตุจากการกระทำของมนุษย์ ซึ่งมีทั้งทางตรงและทางอ้อม เช่น
- สร้างเขื่อนหรืออ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ ด้วยน้ำหนักของน้ำในเขื่อนกระตุ้นให้เกิดการปลดปล่อยพลังงาน รวมถึงแรงดันของน้ำเพิ่มสูงขึ้น ส่งผลทำให้เกิดพลังงานสะสมในชั้นหิน จนเกิดเป็นแผ่นดินไหว แต่จะมีขนาด ความรุนแรง และความถี่ลดลงเรื่อย ๆ จนเข้าสู่สภาวะปกติ
- ทำเหมืองในระดับลึก ด้วยการระเบิดหิน จนเกิดแรงสั่นสะเทือนเป็นแผ่นดินไหวได้
- สูบน้ำใต้ดิน น้ำมัน หรือแก๊สธรรมชาติขึ้นมาใช้มากเกินไป จนทำให้ชั้นหินภายในเกิดการเปลี่ยนแปลง แล้วเคลื่อนตัวจนเกิดแผ่นดินไหวได้
- ทดลองระเบิดนิวเคลียร์ใต้ดิน ซึ่งทำให้เกิดแรงสั่นสะเทือนภายใน จนชั้นหินใต้เปลือกโลกเคลื่อนตัว
- กิจกรรมประจำวันของมนุษย์ เช่น การทำงานของเครื่องจักรกล การจราจร เป็นต้น
แผ่นดินไหวกับความเสียหาย
ความเสียหายหรือผลกระทบจากแผ่นดินไหวมีอยู่มากมาย แล้วส่งผลทั้งมนุษย์และสิ่งแวดล้อม โดยความเสียหายนั้น จะขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงของแผ่นดินไหว บริเวณของการเกิด ตำแหน่งหรือลักษณะบริเวณนั้น โครงสร้างสิ่งแวดล้อม รวมถึงมาตรการในการรับมือจากภาครัฐและเอกชน โดยทั่วไปแล้ว แผ่นดินไหว ผลกระทบมีดังนี้
- การสูญเสียของมนุษย์ ทั้งอาการบาดเจ็บหรือสูญเสียชีวิต เพราะตามปกติ ในภัยพิบัติแผ่นดินไหวรุนแรง มักจะมีรายงานจำนวนผู้เสียชีวิตค่อนข้างสูง
- ความเสียหายทางโครงสร้างของเมือง เป็นผลกระทบที่เด่นชัด ทั้งโครงสร้างอาคารบ้านเรือนเสียหาย ตึกถล่ม ระบบไฟฟ้า น้ำประปาถูกตัดขาด รวมถึงเส้นทางคมนาคม ยิ่งทำให้ความช่วยเหลือเข้าไปถึงจุดเกิดเหตุได้ลำบาก อีกทั้งแผ่นดินไหวอาจจะทำให้เกิดแก๊สรั่ว ท่อระบายน้ำหรือท่อประปาแตก ส่งผลให้เกิดโรคระบาด มีปัญหาทางสาธารณสุขตามมา
- ความเสียหายทางสิ่งแวดล้อมหรือทางธรรมชาติ เช่น พื้นที่ป่าไม้ ดินถล่ม น้ำท่วม ไฟไหม้ สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติเปลี่ยนแปลงไป
- ความสูญเสียทางเศรษฐกิจ ด้วยแผ่นดินไหวทำให้เศรษฐกิจเกิดการชะงัก ไม่สามารถดำเนินการได้ตามปกติ อีกทั้งยังต้องเสียเงินและเวลาในการฟื้นฟูสภาพเมืองหรือจิตใจผู้อยู่อาศัยให้กลับมาเป็นปกติ วงจรทางเศรษฐกิจ ทั้งสาธารณสุข ธุรกิจ การเกษตร อุตสาหกรรม การท่องเที่ยว คมนาคม ล้วนต้องกลับมาเริ่มต้นใหม่
นอกจากความเสียหายข้างต้นแล้ว ผลกระทบจากแผ่นดินไหวยังมีในรูปแบบของภัยพิบัติทางธรรมชาติที่ตามมาอีก เช่น เหตุการณ์ไฟไหม้ ภูเขาไฟระเบิด คลื่นสึนามิ แผ่นดินถล่ม เป็นต้น นับได้ว่า แผ่นดินไหวส่งกระทบต่อสิ่งต่าง ๆ อย่างรอบด้าน ทำให้ทั่วโลกตระหนักถึงความร้ายแรงของแผ่นดินไหว จึงมีการวางมาตรการต่าง ๆ เพื่อป้องกันความเสียหาย เช่น
- สร้างที่หลบภัย หรือกำหนดจุดหลบภัย เมื่อเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหว
- ออกแบบอาคารหรือตึกใหม่ ๆ ด้วยการสร้างบนฐานแข็งแรงอย่างชั้นหิน ใช้โครงสร้างเหล็กกล้า ซึ่งมีความแข็งแรง สามารถยืดหยุ่นได้ ลดจำนวนหน้าต่างหรือประตู หรือบางแห่งก็มุงหลังคาด้วยแผ่นยางหรือใช้พลาสติก ลดการใช้กระเบื้อง ซึ่งอาจจะทำให้เกิดการบาดเจ็บได้
- ขยายความกว้างของถนน เพื่อเพิ่มพื้นที่ในการหลบหลีก หรือหากเกิดตึกถล่ม ก็จะไม่ขวางทางการจราจร
- ซ้อมอพยพผู้คน ก่อนเกิดเหตุภัยพิบัติแผ่นดินไหว เพื่อให้ทุกคนทราบแนวทางว่า ควรปฏิบัติตัวเช่นไร เมื่อเกิดเหตุ จะต้องไปรวมพลที่ใด ให้ความช่วยเหลือใครบ้าง ห้ามปฏิบัติตัวอย่างไร เพื่อให้ทุกคนมีความปลอดภัยมากที่สุด
- มีระบบแจ้งเตือนทุกคนในเมือง หากกำลังจะเกิดแผ่นดินไหว ด้วยบางประเทศจะสร้างระบบแจ้งเตือนไปยังโทรศัพท์มือถือของทุกคน เพื่อแจ้งข่าวสารหรือเหตุภัยพิบัติต่าง ๆ ให้ทุกคนได้เตรียมตัวรับมือ ซึ่งถือว่าเป็นมาตรการที่ดี ช่วยลดความเสียหายได้จริง
ตัวอย่างแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นในโลก
ตั้งแต่อดีตมีการแผ่นดินไหวอย่างต่อเนื่อง ทั้งในระดับไม่รุนแรง จนถึงรุนแรงมาก ก่อให้เกิดความเสียหายเป็นวงกว้าง โดยมีเหตุการณ์ภัยพิบัติแผ่นดินไหวใหญ่ ๆ ดังนี้
- ปี 2566 ช่วงวันที่ 8 กันยายน เกิดแผ่นดินไหวขนาด 6.8 แมกนิจูด ในเมืองมาร์ราเกช (Marrakesh) ราชอาณาจักรโมร็อกโก พบว่า มีจำนวนผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 2,901 คน บาดเจ็บอีกจำนวน 2,562 คน สร้างความเสียหายเป็นวงกว้าง ทั้งที่พักอาศัย ระบบคมนาคม ระบบสาธารณสุข เครื่องอุปโภคบริโภคต่าง ๆ
- ปี 2566 วันที่ 6 กุมภาพันธ์ เกิดแผ่นดินไหวและอาฟเตอร์ช็อกหลายครั้งที่ประเทศซีเรีย และทางตอนตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศตุรกี ทำให้มีจำนวนผู้เสียชีวิตเป็นจำนวนมาก อาคารบ้านเรือน โรงเรียน โรงพยาบาลต่างได้รับความเสียหาย รวมถึงถนนหลายสายถูกทำลาย อีกทั้งยังเกิดเหตุในช่วงเวลาตี 4 ทำให้หลายครอบครัวกำลังนอนหลับ จึงไม่สามารถหนีออกมาได้ ทำให้หลายคนถูกฝังอยู่ใต้ตึก
- ปี 2563 เกิดแผ่นดินไหวในรัฐอัลาสกาของสหรัฐอเมริกา ระดับมาตรา Richter 7.8 ทำให้เกิดความเสียหาย หากแต่ความเสียหายที่เกิดขึ้นนั้นมีน้อย ด้วยทางสหรัฐอเมริกามีมาตรการรับมือที่ดี
- ปี 2560 เกิดแผ่นดินไหวในเม็กซิโก ระดับมาตรา Richter 7.1 ซึ่งสร้างความเสียหายเป็นวงกว้างภายในประเทศ โดยเฉพาะในเม็กซิโกซิตี้ บ้านเรือนเสียหาย มีจำนวนผู้เสียชีวิตเป็นจำนวนมาก
- ปี 2558 เกิดแผ่นดินไหวในเนปาล ระดับมาตรา Richter 7.8 สร้างความเสียหายเป็นอย่างมากภายในประเทศ รวมถึงบริเวณประเทศใกล้เคียง ทำให้มรดกโลกได้รับความเสียหาย ผู้คนติดอยู่ภายใต้ตึก
- ปี 2554 เกิดแผ่นดินไหวในประเทศญี่ปุ่น ด้วยระดับมาตรา Richter 9.0 ถือว่าเป็นเหตุการณ์แผ่นดินไหวที่รุนแรงที่สุดในประวัติศาสตร์ อีกทั้งยังเกิดคลื่นสึนามิอีกด้วย ส่งผลให้เกิดความเสียหายอย่างหนัก โดยเฉพาะยอดผู้เสียชีวิตพุ่งสูงขึ้น อาคารบ้านเรือนถูกทำลายเป็นวงกว้าง
ผู้ประสบแผ่นดินไหวต้องการความช่วยเหลือ
จากที่ทราบกันดีนั้น ภัยพิบัติทางธรรมชาติอย่างแผ่นดินไหวสามารถเกิดขึ้นได้ตลอดเวลาทั่วโลก ซึ่งสร้างความเสียหายเป็นวงกว้าง เช่น บ้านเรือนถูกทำลาย ระบบไฟฟ้า ระบบประปาถูกตัดขาด จนเกิดปัญหาต่าง ๆ ตามมา ซึ่งแต่ละภัยพิบัติย่อมต้องการความช่วยเหลือจากทุกคน ซึ่งทุกคนทั่วโลกก็สามารถให้ความช่วยเหลือได้ผ่านการบริจาคในโครงการต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นบริจาคสิ่งของบรรเทาทุกข์ อาหารเครื่องดื่ม เครื่องอุปโภคบริโภค เครื่องมือทางการแพทย์ หรือแม้แต่จำนวนเงิน ซึ่งเหล่านี้ก็สามารถช่วยบรรเทาผู้ประสบภัยแผ่นดินไหวได้ทั้งสิ้น
ผู้ประสบแผ่นดินไหวกับหน่วยงานให้ความช่วยเหลือ
ในปัจจุบัน ได้เกิดภัยพิบัติแผ่นดินไหวไปทั่วโลก ทำให้มีผู้ประสบภัยแผ่นดินไหวเป็นจำนวนมากที่ยังรอคอยความช่วยเหลือ ทำให้หลาย ๆ องค์กรเร่งให้ความช่วยเหลือ อย่างเช่นสำนักงานข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ (The United Nations High Commissioner for Refugees: UNHCR) ซึ่งเป็นองค์กรไม่แสวงหากำไร พร้อมให้ความช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติทางธรรมชาติทุกรูปแบบ
UNHCR ให้ความช่วยเหลือผู้ประสบภัยแผ่นดินไหวอย่างรอบด้าน เช่น
- จัดอาสาสมัคร เพื่อลงพื้นที่บริเวณเกิดภัยพิบัติแผ่นดินไหว โดยเข้าไปดูแลผู้ประสบภัย
- ส่งสิ่งของบรรเทาทุกข์ เช่น อาหารเครื่องดื่ม เครื่องอุปโภคบริโภค ยารักษา เครื่องมือทางการแพทย์ต่าง ๆ
- สร้างที่พักพิงให้ผู้ประสบภัยอยู่เป็นการชั่วคราว
- ให้การรักษาทางการแพทย์ ทั้งทางร่างกายและจิตใจ
- เปิดรับบริจาคเงิน เพื่อนำมาใช้ในการดำเนินการให้ความช่วยเหลือ
เปิดรับบริจาคเงินให้แก่ผู้ประสบแผ่นดินไหว
ด้วยแนวทางการช่วยเหลือขององค์กรต่าง ๆ นั้นมีหลากหลาย หลายคนก็เลือกให้ความช่วยเหลือตามกำลัง เช่น เป็นอาสาสมัคร บริจาคสิ่งของบรรเทาทุกข์ บริจาคเงิน เป็นต้น ซึ่งสำหรับผู้ใดต้องการบริจาคเงิน ก็สามารถร่วมให้ความช่วยเหลือผ่านองค์กรต่าง ๆ ได้ด้วยหลากหลายช่องทาง ยกตัวอย่างเช่น โครงการ UNHCR ซึ่งเปิดรับบริจาคสำหรับผู้ประสบภัยแผ่นดินไหว ได้แก่
- บริจาคผ่าน บัตรเครดิต บัตรเดบิต หรือ Line Pay
- บริจาคด้วยการโอนเข้าบัญชี ชื่อ UNHCR Special Account ดังต่อไปนี้
- ธนาคารไทยพาณิชย์ เลขที่บัญชี 004-225-8596
- ธนาคารกสิกรไทย เลขที่บัญชี 030-288-8043
- ธนาคารกรุงเทพ เลขที่บีญชี 004-225859-6
โดย UNHCR เปิดรับบริจาคหลากหลายรูปแบบตามความสะดวกของแต่ละคน ได้แก่
- บริจาคครั้งเดียว แบ่งเป็น 2,000/ 3,000/ 3,500/ 4,000/ 5,000/ 6,000 บาท หรือระบุจำนวน
- บริจาครายเดือน แบ่งเป็น 350/ 500/ 600/ 700/ 1,000 บาท หรือระบุจำนวน
แผ่นดินไหวกับข้อสรุป
เหตุการณ์แผ่นดินไหวเกิดจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ เป็นการเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลก จึงเกิดการสั่นสะเทือนขึ้น ซึ่งแผ่นดินไหว สาเหตุจากธรรมชาติและการกระทำของมนุษย์ โดยผลกระทบจากแผ่นดินไหวขึ้นอยู่กับหลาย ๆ ปัจจัย ได้แก่ ระดับความรุนแรง บริเวณเกิดเหตุ สภาพแวดล้อม มาตรการรับมือ ภัยพิบัติทางธรรมชาติที่ตามมา เป็นต้น ทำให้มีผู้ประสบภัยเป็นจำนวนมาก ซึ่งทุกคนสามารถให้ความช่วยเหลือได้ผ่านโครงการต่าง ๆ อย่าง UNHCR ที่เปิดรับบริจาคทั้งสิ่งของบรรเทาทุกข์และเงิน เพื่อให้สามารถดำเนินการช่วยเหลือได้อย่างรวดเร็ว