สร้างโมเดลธุรกิจด้วย Business Model Canvas
การเริ่มต้นทำธุรกิจสักอย่าง ไม่ว่าจะเป็นธุรกิจเล็ก ๆ ไปจนถึงธุรกิจขนาดใหญ่ ก็ต้องมีการวางระบบองค์กรอย่างมีแบบแผน หรืออีกสิ่งที่เราเรียกกันว่า “โมเดลธุรกิจ” หรือ Business Model Canvas ซึ่งเครื่องมือที่จะสามารถเข้ามาช่วยเหลือในการสร้างระบบธุรกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพ ที่ถูกหยิบมาใช้งานกันอย่างแพร่หลายในการทำทุกธุรกิจ
ซึ่งในบทความนี้ผมจะพาเพื่อน ๆ ไปเจาะลึกถึงการใช้งาน The Business Model Canvas พร้อมพาไปหาคำตอบถึงความหมายของ Business Model Canvas คืออะไร มีองค์ประกอบอะไรที่สำคัญต่อการทำธุรกิจบ้าง และแต่ละองค์ประกอบมีการวิเคราะห์อย่างไร เราลองไปดูกันเลย
Business Model Canvas คืออะไร เป็นเครื่องมือที่ใช้สร้างโมเดลธุรกิจได้อย่างไร
Business Model Canvas คือ เครื่องมือเชิงกลยุทธ์ที่ถูกคิดค้นขึ้นเพื่อการสร้างโมเดลธุรกิจขององค์กร ซึ่งถือเป็นเครื่องมือที่มีส่วนช่วยให้ผู้บริหารและพนักงานได้รู้จักภาพรวมองค์กรอย่างเป็นระบบ เนื่องจากเครื่องมือ Business Model Canvas สามารถนำเสนอรูปแบบการทำงานได้อย่างเจาะลึก ที่เรียกได้ว่าครอบคลุมทั้งองค์กรเลยทีเดียวครับ แต่เครื่องมือย่าง Business Model Canvas มีกี่องค์ประกอบกันล่ะ
โดยหลักการใช้งานของเครื่องมือ Business Model Canvas template มีองค์ประกอบทั้ง 9 ประเภทให้เราได้วิเคราะห์ ซึ่งทุกองค์ประกอบก็ถือว่ามีความสำคัญไม่แพ้กันในแต่ละส่วน และเมื่อได้ผลลัพธ์ในการวิเคราะห์ครบถ้วน เราสามารถนำไปใช้เป็นข้อมูลวิเคราะห์เพื่อหาจุดยืนและสร้างเส้นทางการเติบโตขององค์กรได้ในระยะยาว ซึ่ง Business Model Canvas มีอะไรบ้าง ผมจะพาไปทำความรู้จักกัน
เติมเต็มโมเดลธุรกิจด้วยองค์ประกอบของ Business Model Canvas
อย่างที่ผมได้เกริ่นกันไปครับว่าเครื่องมือ Business Model Canvas คือ เครื่องมือเชิงวิเคราะห์ทางธุรกิจที่มีองค์ประกอบถึง 9 ส่วนด้วยกัน ซึ่งองค์ประกอบทุกตัวย่อมมีความสำคัญต่อการวางแผนธุรกิจและไม่สามารถขาดตัวใดตัวหนึ่งไปได้ เพราะอาจส่งผลต่อการวิเคราะห์คลาดเคลื่อนหรือผิดพลาดได้ ฉะนั้นเราต้องเรียนรู้และทำความเข้าใจองค์ประกอบทุกตัวของ Business Model Canvas อย่างถี่ถ้วนและลึกซึ้ง ซึ่งจะประกอบไปด้วยอะไรบ้างนั้นลองไปดูพร้อมกันเลยครับ
1. Customer Relationships รักษาลูกค้าด้วยความสัมพันธ์
เป็นหนึ่งในเครื่องมือของ Business Model Canvas ที่เป็นการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างลูกค้าและองค์กร เพื่อเป็นการสร้างแรงดึงดูดให้กลุ่มลูกค้ายังอยู่กับเราในระยะยาว ซึ่งเราสามารถทำได้หลายวิธี อยู่ที่บริบทของสินค้าและบริการขององค์กร หรือขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของผู้บริหาร เช่น การบริการหลังการขาย, การรับประกันสินค้าที่ยาวนาน เป็นต้น
2. Channels กำหนดช่องทางสื่อสาร
เป็นหนึ่งในเครื่องมือของ Business Model Canvas ที่เป็นการกำหนดช่องทางการขายสินค้า และวิธีการสื่อสารกับลูกค้าตามช่องทางต่าง ๆ เพื่อเป็นการมอบประสบการณ์ที่ดีที่สุดให้กับกลุ่มลูกค้า ถือเป็นอีกหนึ่งวิธีการสร้างความประทับใจให้กับลูกค้าจากการเลือกซื้อสินค้าและบริการจากองค์กร
3. Key Activities วางกิจกรรมหลักขององค์กร
เป็นหนึ่งในเครื่องมือของ Business Model Canvas ที่เป็นการระบุการทำงานหลักขององค์กร เพื่อการวางแผนลำดับความสำคัญได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้พนักงานภายในองค์กรยังทราบถึงความสำคัญในหน้าที่ของตัวเองได้เป็นอย่างดี อีกทั้งยังเป็นการรูปแบบวิเคราะห์ธุรกิจของเองและนำไปเปรียบเทียบกับคู่แข่ง เพื่อให้วิธีการที่ดีที่สุดในการรับมือ
4. Value Propositions กำหนดมูลค่าให้กับสินค้าและบริการ
เป็นหนึ่งในเครื่องมือของ Business Model Canvas ที่เป็นการกำหนดมูลค่าของสินค้าและบริการ ซึ่งจะส่งผลกับความต้องการของลูกค้า ทำให้เห็นว่าทำไมเขาต้องเลือกซื้อ มีความสำคัญกับชีวิตประจำวันอย่างไร แล้วนำมาแก้ไขปัญหาในชีวิตประจำวันได้อย่างไร ซึ่งในส่วนนี้ต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมถึงความต้องการของลูกค้า เพื่อการสร้างสินค้าที่ตรงตามความต้องการมากที่สุด
5. Key Resources กำหนดทรัพยากรหลัก
เป็นหนึ่งในเครื่องมือของ Business Model Canvas เพื่อการกำหนดทรัพยากรหลักที่ธุรกิจจำเป็นต้องใช้ ซึ่งนั่นรวมถึงเทคโนโลยี เงินทุน และจำนวนบุคคลในตำแหน่งต่าง ๆ ซึ่งหากกำหนดทรัพยากรทั้งหมดได้อย่างเหมาะสม การทำธุรกิจจะง่ายขึ้นเป็นเท่าตัว รวมถึงมีความเป็นระบบแบบแผนที่ช่วยนำพาไปสู่เป้าหมายขององค์กร
6. Key Partnerships การสร้างพันธมิตรภายนอก
เป็นหนึ่งในเครื่องมือของ Business Model Canvas ที่เป็นการมองหาองค์กรภายนอกมาร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการทำธุรกิจ หรือที่เรารู้จักกันว่า “พาร์ทเนอร์ทางธุรกิจ” นั่นเอง เพื่อเป็นการแลกเปลี่ยนข้อมูล หรือแลกเปลี่ยนทรัพยากรสำหรับการทำธุรกิจ เป็นส่วนช่วยให้องค์กรเรามีความแข็งแกร่งยิ่งขึ้น เดินหน้าทำธุรกิจได้อย่างมั่นใจ
7. Cost Structure คำนวณต้นทุนและรายจ่าย
เป็นหนึ่งในเครื่องมือของ Business Model Canvas ที่เป็นการกำหนดต้นทุนและรายจ่ายที่มีความจำเป็นต่อองค์กร ซึ่งนอกจากค่าทรัพยากรหลักแล้วยังมีค่าใช้จ่ายอื่น ๆ ที่สามารถแปรผันได้ตลอดเวลา และค่าใช้จ่ายที่มีความคงที่ ซึ่งต้องมีการจ่ายทุกเดือน เช่น ค่าน้ำ ค่าไฟ ค่าวัตถุดิบการผลิตที่มากขึ้น เป็นต้น
8. Customer Segments กำหนดกลุ่มเป้าหมายของแบรนด์
เป็นหนึ่งในเครื่องมือของ Business Model Canvas ที่เป็นการกำหนดกลุ่มลูกค้าเป้าหมายให้ชัดเจนมากที่สุด เพื่อการเลือกเจาะกลุ่มเป้าหมายของสินค้าและบริการได้อย่างตรงจุด ไม่เสียงบประมาณไปเปล่า ๆ ซึ่งต้องมีการเจาะลึกลงไปเพิ่มเติม คือ เพศ อายุ อาชีพ รายได้ พฤติกรรมของกลุ่มเป้าหมาย ฯลฯ
9. Revenue Streams วางแผนสร้างรายได้
เป็นหนึ่งในเครื่องมือของ Business Model Canvas ที่เป็นการกำหนดช่องทางสร้างรายได้ให้กับองค์กร เพื่อนำมาวางแผนกลยุทธ์เพิ่มเติมว่าสามารถปรับเปลี่ยน หรือพัฒนาช่องทางสร้างรายได้ขององค์กรได้อย่างไรบ้าง อีกทั้งยังเป็นอีกตัวช่วยเส้นทางการวางกลยุทธ์ขององค์กรได้อย่างมีประสิทธิภาพ เช่น พัฒนาจากการสมัครสมาชิกรายเดือน ที่เพิ่มระบบการสมัครสมาชิกรายปีได้ เป็นต้น
Business Model Canvas สร้างการเดินทางขององค์กรเพื่อการเติบโตอย่างมีประสิทธิภาพ
เครื่องมือการวางโมเดลธุรกิจอย่าง Business Model Canvas ถือเป็นเครื่องมือที่มีความจำเป็นอย่างมากต่อการทำธุรกิจ เนื่องจากทั้ง 9 องค์ประกอบในการวิเคราะห์เป็นเหมือนจิ๊กซอว์ชิ้นเล็ก ชิ้นน้อย ที่ต้องการวิเคราะห์ในหลาย ๆ ข้อมูล ซึ่งเมื่อได้ผลลัพธ์ทั้งหมดและนำจิ๊กซอว์ทุกส่วนมาปะติดปะต่อกัน สิ่งที่ได้จะเป็นรูปแบบดำเนินธุรกิจขององค์กร ที่สามารถนำข้อมูลนี้ไปเปรียบเทียบคู่แข่งและการแข่งขันในตลาด เพื่อการมองหาเส้นทางการพัฒนาทางธุรกิจต่อไปอย่างมีประสิทธิภาพ
