ทำความเข้าใจ ฮอร์โมนเพศชายคืออะไร Testosterone ส่งผลกับผู้ชายอย่างไร

รู้หรือไม่ว่า ฮอร์โมนเพศชายคืออะไร หนึ่งในสิ่งสำคัญที่แสดงความเป็นชายนั่นคือเทสโทสเตอโรนหรือฮอร์โมนเพศชายนั่นเอง โดยในผู้ชายปกติร่างกายจะสร้างฮอร์โมนเพศชายออกมาในระดับปกติเพื่อใช้สนับสนุนอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกาย รวมทั้งใช้แสดงถึงลักษณะของความเป็นชาย แต่จะเกิดอะไรขึ้นหากผู้ชายมีฮอร์โมนที่ไม่สมดุล ? สามารถหาคำตอบได้จากหัวข้อถัด ๆ ไปเลย

Testosterone คืออะไร มีหน้าที่อะไรในร่างกาย

เทสโทสเตอโรน หรือ testosterone คือหนึ่งในกลุ่มฮอร์โมนเพศชายที่มีความสำคัญเป็นอย่างมาก โดยฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนผลิตจากลูกอันฑะ และมีสมองควบคุมระดับการผลิตฮอร์โมนเพศชายนี้นั่นเอง ความสำคัญของเทสโทสเตอโรนในเพศชายคือการกระตุ้นลักษณะความเป็นชาย สนับสนุนการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกายของเพศชายให้เป็นปกติ เช่นการเพิ่มมวลกระดูกและกล้ามเนื้อ การสร้างปริมาณขนบนร่างกาย การสร้างอสุจิ เป็นต้น ช่วยให้ระดับความต้องการทางเพศในเพศชายเป็นปกติมีสุขภาพทางเพศที่ดี หากระดับฮอร์โมนเพศชายหรือเทสโทสเตอโรนนี้มีปริมาณที่ไม่สมดุลก็จะส่งผลเสียต่อร่างกายทั้งด้านความต้องการทางเพศ รวมไปถึงสุขภาพร่างกายด้ายอื่น ๆ อีกด้วย

เราจะตรวจวัดระดับฮอร์โมนเพศชายได้อย่างไร

อ่านมาถึงตรงนี้แล้วหลายคนอาจสงสัยว่าตนเองมีระดับฮอร์โมนเพศชายหรือเทสโทสเตอโรนในระดับที่ควรจะเป็นหรือไม่ เราสามารถตรวจวัดระดับฮอร์โมนเพศชายได้โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ แพทย์จะทำการตรวจร่างกายของท่านด้วยการตรวจเลือดเพื่อประเมินระดับฮอร์โมนเพศชายว่าอยู่ในระดับปกติไหม ตรวจดูสภาพร่างกายว่ามีลักษณะที่ตรงกับความเป็นชายหรือไม่ เช่นการตรวจขนาดหน้าอก ลักษณะการขึ้นของขนตามร่างกาย ลักษณะของอวัยวะเพศชายมีความปกติหรือไม่ และตรวจถึงสภาพจิตใจด้วยการปรึกษาจิตแพทย์ จากนั้นจึงจำการประเมินว่าท่านมีระดับฮอร์โมนเพศชายในระดับปกติหรือไม่

เกิดอะไรขึ้นถ้าหากระดับ ฮอร์โมนเพศชายต่ำเกิน

อย่างที่ทราบกันแล้วว่าเทสโทสเตอโรนเป็นฮอร์โมนเพศชายที่สำคัญอย่างมาก หากร่างกายผลิตฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนได้ต่ำกว่าปกติก็จะส่งผลที่ไม่ดีต่อร่างกายและจิตใจ ดังนี้

• ความต้องการทางเพศลดลง
• อวัยวะเพศชายไม่สามารถแข็งตัวหรือแข็งตัวไม่เต็มที่ขณะมีเพศสัมพันธ์ หรือที่เรียกกันว่าอาการนกเขาไม่ขัน
• ปริมาณของเชื้ออสุจิมีจำนวนลดลง มีปัญหาในการหลั่งอสุจิ
• ลักษณะความเป็นชายในร่างกายลดลง เช่น หน้าอกโตขึ้น ขนบนร่างกายขึ้นในปริมาณที่ไม่เหมาะสม 
• มวลกระดูกและกล้ามเนื้อลดลง ในบางรายอาจพบโรคกระดูกพรุนได้
• อ้วนลงพุง
• มีปัญหาเรื่องการนอนหลับ คือการนอนไม่หลับ
• มีปัญหาทางสภาพจิตใจ เช่น อารมณ์แปรปรวณ หงุดหงิดง่ายขึ้น เฉี่อยชา ไม่กระชับกระเฉง ขาดความมั่นใจ รวมไปถึงปัญหาเรื่องซึมเศร้า

สาเหตุที่ทำให้ระดับฮอร์โมนเพศชายต่ำ

สาเหจุของระดับฮอร์โมนเพศชายต่ำลงเกิดได้หลายสาเหตุ ดังนี้

• อายุ

โดยผู้ชายที่อายุมากกว่า 40 ปีร่างกายจะผลิตฮอร์โมนเพศชาย หรือเทสโทสเตอโรนได้ลดลงเฉลี่ยที่ 1-2% ต่อปี (ยิ่งอายุมากขึ้นการมีของฮอร์โมนเพศชายยิ่งลดลง)

• ความผิดปกติด้านฮอร์โมน

ผู้ที่เป็นโรคเนื้องอกต่อมใต้สมอง ทำให้การควบคุมระดับฮอร์โมนผิดปกติ หรือผู้ที่มีฮอร์โมนโปรแลคตินสูงกว่าปกติ

• การบาดเจ็บที่ลูกอัณฑะ 

อย่างที่ทราบว่าลูกอันฑะเป็นแหล่งผลิตฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน หากเกิดอาการบาดเจ็บก็ส่งผลให้ปริมาณฮอร์โมนเพศชายลดลงได้ เช่นอุบัติเหตุ การติดเชื้อบริเวณลูกอัณฑะ การฉลายรังสี/ทำเคมีบำบัด การทำหมัน เป็นต้น

• โรคอื่น ๆ ที่ส่งผลถึงระดับฮอร์โมนเพศชาย

เช่น โรคเอดส์ โรคเบาหวาน โรคอ้วน โรคตับและไต โรคทางพันธุกรรมอื่น ๆ เช่น Klinefelter syndrome, hemochromatosis, Kallmann syndrome, Prader-Willi syndrome และ Mytonic dystrophy เป็นต้น

• ยารักษาโรคบางชนิด

ยาบางชนิดก็ส่งผลให้การผลิตออร์โมนเพศชายลดลงได้

• พฤติกรรมเสี่ยง

เช่น การรับประทานอาหารไม่ถูกสุขลักษณะ (อาหารประเภททอด อาหารที่มีไขมันสูง รวมไปถึงอาหารรสชาติหวาน) การที่มีน้ำหนักตัวสูงเกินกว่าเกณฑ์นเกิดภาวะอ้วนลงพุง การดื่มแอลกอฮอล์และการสูบบุหรี่ การพักผ่อนไม่เพียงพอ เป็นต้น

• ภาวะทางจิตใจ

เช่น ความเครียด ไม่สามารถจัดการกับความเครียดได้ หรือมีภาวะซึมเศร้า

เกิดอะไรขึ้นถ้าหากระดับ ฮอร์โมนเพศชายสูงเกิน

ถึงฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนจะมีประโยชน์และมีความสำคัญกับเพศชายเป็นอย่างมาก แต่หากมีฮอร์โมนเพศชายมากเกินไปก็ส่งผลที่ไม่ดีให้กับท่านได้เช่นกัน เช่น หงุดหงิดง่าย มีพฤติกรรมที่ก้าวร้าว ผิวมันและเป็นสิวได้ง่าย ในรายที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับก็จะทำให้ภาวะนี้ยิ่งแย่ลง การเกิดโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบหัวใจและหลอดเลือด เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด ภาวะหัวใจวาย โรคหลอดเลือดสมอง เนื่องจากฮอร์โมนเทสโทสเตอโรคจะไปเพิ่มระดับของคอลเรสเตอรอล รวมทั้งจำนวนอสุจิลดลงและอัณฑะหดตัว ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้มีบุตรยาก เป็นต้น

สาเหตุที่ทำให้ระดับฮอร์โมนเพศชายสูงเกิน

สาเหตุของระดับฮอร์โมนเพศชายหรือเทอโทสเตอโรนมากเกินไปอาจเกิดได้จากการมีเนื้องอกที่ลูกอัณฑะหรือต่อมหมวกไต หรือการใช้สเตียรอยด์ในทางที่ผิด เป็นต้น

ปรับสมดุล ฮอร์โมนเพศชายอย่างไร

เพราะการที่มีระดับฮอร์โมนเพศชายไม่สมดุลนำมาสู่ปัญหาทั้งทางกายและสภาพจิตใจ ดังนั้นควรรักษาระดับฮอร์โมนเพศชายให้มีความสมดุลเสมอ สามารถปฏิบัติได้ดังนี้

• ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม

พฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมนำมาสู่ปัญหาฮอร์โมนเพศชายไม่สมดุล ดังนั้นควรหลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ไม่ดี เช่น งดสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอออล์ หลีกเลี่ยงอาการที่มีแป้งและไขมันสูง

• ดูแลสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ

เช่น การออกกำลังกาย การพักผ่อนอย่างเพียงพอ

• รับประทานอาหารที่ช่วยบำรุงฮอร์โมนเพศชาย

นอกจากการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเสี่ยงและการดูแลสุขภาพเบื้องต้นแล้ว เราสามารถรับประทานอาหารที่มีประโยชน์เพื่อบำรุงร่างกายได้ เช่น ถั่งเช่า อาหารที่มี และซึ่งทั้งหมดนี้มีประโยชน์แก่เพศชายเป็นอย่างมาก

หากเข้าพบแพทย์และทราบว่ามีภาวะฮอร์โมนเพศชายไม่สมดุล จะมีวิธีรักษาอยู่หลายวิธี ได้แก่

• การฉีดฮอร์โมนเพศชาย

เป็นวิธีที่ใช้เวลาไม่นานและเป็นวิธีที่ให้ผลได้เร็ว

• การรับประทานฮอร์โมนเทอโทสเตอโรน

เป็นวิธีที่ง่ายและสะดวก แต่ต้องรับประทานควบคู่กับไขมัน และต้องควบคุมน้ำหนักและออกกำลังกายเพื่อป้องกันโรคอ้วยและโรคที่เกี่ยวข้องกับไขมันสูง

• การแปะแผ่นที่ผิวหนัง และการทาเจล

เป็นวิธีที่ได้ผลดี ใช้ทาลงบนผิวหนังเป็นประจำทุกวัน

โดยทุกวิธีที่กล่าวเป็นการเสริมฮอร์โมนเทอโทสเตอโรน หรือก็คือเป็นการให้ฮอร์โมนเพศชายทดแทน แต่วิธีใดที่เหมาะสมที่สุดขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคลทั้งระดับความรุนแรงของภาวะความไม่สมดุลของฮอร์โมนเพศชาย ความชื่นชอบ รวมถึงค่าใช้จ่าย

สรุป

ฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนเป็นหนึ่งในกลุ่มฮอร์โมนเพศชายที่มีความสำคัญเป็นอย่างมาก นอกจากจะเป็นตัวบ่งบอกถึงความเป็นชายแล้วยังเป็นตัวที่ส่งผลต่อการทำงานของระบบต่าง ๆ ในร่างกายเพศชายอีกด้วย หากระดับฮอร์โมนเพศชายนี้มีความไม่สมดุลก็จะส่งผลเสียให้กับร่างกายได้ ดังนั้นควรรักษาระดับฮอร์โมนเพศชายให้อยู่ในระดับปกติโดยการหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ระดับฮอร์โมนเพศชายลดลง และอาจเสริมสร้างสุขภาพให้แข็งแรงด้วยการออกกำลังกายอย่างเหมาะสมและการบำรุงด้วยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ หรือการรับประทานอาหารเสริมผู้ชาย อาหารเสริมถั่งเช่า ซึ่งมีส่วนช่วยให้ระดับออร์โมนเพศชายมีความสมดุลได้ แต่หากสงสัยว่าตนเองมีระดับฮอร์โมนเพศชายที่ไม่สมดุลแนะนำให้ไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อหาสาเหตุและวางแผนการรักษาต่อไป